2024'ün ilk çeyreğinde Merkez Bankası'nın politika faizini yüzde 50'ye çıkarması ve kredi faizlerinin yükselmesi, ihtiyaç kredisi taleplerini olumsuz etkilemesi bekleniyordu. Fakat beklenen olmadı ve bankacılık sektörünün kullandırdığı ihtiyaç kredisi hacmi, 2024'ün ilk çeyreğinde 979 milyar 592 milyon liradan mart sonu itibarıyla 1 trilyon 86 milyar liraya yükseldi. Bu da, 106 milyar liralık bir artışa tekabül ediyor.
İhtiyaç Kredisi Faizlerinde Artış
2023'ün başında ortalama yüzde 30.04 olan ihtiyaç kredisi faizi, mart sonu itibarıyla yüzde 32.26'ya yükseldi. Bu artışa rağmen, ihtiyaç kredisi talebinde azalma gözlemlenmedi. Bankaların en düşük ihtiyaç kredisi faizi geçen hafta yüzde 3.89'a, en yüksek ihtiyaç kredisi faizi ise yüzde 6.99'a çıktı. Bu oranlar, ihtiyaç kredisinde en düşük yıllık maliyetin yüzde 86.8, en yüksek yıllık maliyetin ise yüzde 186.58 olduğunu gösteriyor.
Artışın Nedenleri
İhtiyaç kredisi hacmindeki artışın arkasında yatan birkaç etken var:
Yükselen Enflasyon ve Fiyatlar: Enflasyonun yükselmesi ve artan fiyatlar, hane halklarının temel ihtiyaçlarını karşılamak için krediye ihtiyaç duymasına neden oluyor.
Diğer Kredi Türlerinde Yüksek Faizler: Konut ve taşıt kredisi gibi diğer kredi türlerinde faizlerin daha yüksek olması, ihtiyaç kredilerine olan ilgiyi artırmış olabilir.
Ertelenmiş Talep: Koronavirüs pandemisi nedeniyle 2020 ve 2021'de ertelenen bazı ihtiyaçların, 2022'de ve 2023'te ihtiyaç kredisi yoluyla karşılanması da artışa katkıda bulunmuş olabilir.
Tüketici Davranışları: Tüketicilerin borçlanmaya daha yatkın olması ve tasarruf eğilimlerinin azalması da bir etken olabilir.
Uzman Görüşleri
Uzmanlar, ihtiyaç kredisi faizlerinin artmasına rağmen talepte azalmanın olmamasını, enflasyonun eroder edici etkisine ve alternatif finansal kaynakların yetersizliğine bağlıyor.
Sonuç
İhtiyaç kredisi hacmindeki artış, Türkiye ekonomisinin ve hane halklarının borçlanma eğilimi hakkında önemli bilgiler veriyor. Bu durum, uzun vadede makro ekonomik riskler oluşturabilir. Tüketicilerin borçlanma konusunda daha bilinçli olması ve alternatif finansal kaynakları değerlendirmesi önem taşıyor.